Dolar 32,3290
Euro 35,0804
Altın 2.292,31
BİST 8.982,75
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
Erzurum 13°C
Az Bulutlu
Erzurum
13°C
Az Bulutlu
Cum 13°C
Cts 16°C
Paz 16°C
Pts 17°C

ALYILMAZ HOCA SORDU: ERZURUM’UN ADI NEDEN ANILMIYOR?

ALYILMAZ HOCA SORDU: ERZURUM’UN ADI NEDEN ANILMIYOR?
16 Eylül 2019 21:08 | Son Güncellenme: 16 Eylül 2019 21:12

“İŞİMİ, eşimi, aşımı buldum” dediği kenti iyi bilen ve tanıyan  bir bilim insanı kimliği ile büyüteci altına aldığı Erzurum’un paha biçilemez kültürel değerlerine ışık tutan Prof. Dr. Cengiz Alyılmaz, “Erzurum’da Ahilik”i de yazdı. Türbesi Tebrizkapı’da, Narmanlı Cami’nin hemen arkasında bulunan Ahi Toman (Duman) Baba’ya ait türbenin bakımsız haline vurgu yapan Alyılmaz Hoca, “Ahilik Teşkilatı ve ahiler birçok bölgemizde olduğu gibi yalnızca özel günlerde ve toplantılarda hatırlanmakta; Ahilik Teşkilatı’nın ve ruhunun yeniden canlanması için hiçbir çaba sarf edilmemektedir” diye yazdı.

Erzurum’un tarihte Ahilik / Fütüvvet (esnaf) Teşkilatı’nın merkezlerinden biri olduğuna işaret eden Cengiz Alyılmaz. “Tarih, Bilim, Kültür ve Sanat Şehri Erzurum’un İmarı ve Kalkınması İçin Öneriler” başlığı altında kaleme aldığı çalışmasında, “Yerleşik hayatın düzenlenmesinde, sosyal adaletin sağlanmasında, insanlar arasındaki ilişkilerin iyileştirilmesinde ve geliştirilmesinde çok büyük görev üstlenen Ahi Birlikleri / Fütüvvet Erbabı, Erzurum’da Türk – İslam yaşayış ve inanışına ait değerlerin yerleşmesinde ve gelişmesinde de önemli rol oynamıştır” dedi.

ERZURUM’UN ADI ANILMIYOR

Ahilik Teşkilatı’nın geçmişte bütün kollarıyla faaliyet gösterdiği Erzurum’da (bugün büyük kısmı unutulmuş olsa da) ahilikle ilgili pek çok yer bulunduğunu kaydeden Alyılmaz, ahiliğin gündeme geldiği durumlarda, Erzurum’un adının anılmadığına dikkati çekti. “Oysa Erzurum Ahi Teşkilatları’nın en önemli simalarının yetiştiği merkezlerin başında gelmektedir” diyen Alyılmaz,. ahi büyüklerinden “Ahi Duman, ya da Ahi Toman Baba” ile ilgili önemli bilgiler aktardığı çalışmasında, şunları yazdı:

AHİ TOMAN 130 YAŞINDAYDI

“- 1337 yılında Erzurum’a gelen ünlü İbn Battûta, Rıhlet-i İbn Batūta adlı seyahatnamesinde Erzurum’da Ahi Duman Baba ile tanıştığını; o tarihte Ahi Duman Baba’nın 130 yaşında olduğunu ve kendilerine hizmet ettiğini kaydetmektedir:

‘- Sonra Erze’r-Rum’a (Erzurum’a) geçtik. Irak hükümdarının hükmü altındabulunan bu şehir geniş bir alana yayılmıştır ama iki Türkmen grubu arasında başgösteren uzun savaşlar yüzünden her yanı harap olmuştur. Şehri üç ırmak kesiyor. Evlerinin çoğu bağ ve bahçeler arasında bulunuyor. Erze’r-Rum’da Ahi Tûmân’ınzaviyesine indik. Bu adam çok yaşlı; neredeyse yüz otuzu aştığı söyleniyor lâkin hâlâ değneksiz yürümekte ve hafızası çok güçlü. Her şeyi hatırlamakta, beş vakit namazını da rahatça kılmaktadır! Ben onun bazen açlığa dayanamayarak oruç yemekten başka zâfiyetine tanık olmadım. Verdiği yemekte bizlere hizmet etti; sadece hamam hizmetimiz için oğullarını göndermek zorunda kaldı. Tekkeye indiğimizin ikinci günü yola çıkmak istediğimizde bize gücenerek engel olmaya çalıştı, şöyle dedi: “Eğer böyle yaparsanız bizim itibarımızı yok etmiş olursunuz şehirde! Çünkü konukluk en aşağı üç gün olmalı!” Orada üç gün misafir olmak zorunda kaldık! (Ebû AbdullahMuhammed İbn Battûta Tancî, 2015: 287).’

 

AHİLER, SADECE ÖZEL GÜNLERDE HATIRLANIYOR

Erzurum’da ahilik teşkilatı ve ilgili kurum, kuruluşların Cumhuriyet’in ilk yıllarına kadar varlıklarını sürdürdüklerine işaret eden Cengiz Alyılmaz, konuyla ilgili değerlendirmesini şöyle sürdürdü:

“- Bugün gelinen noktada Erzurum’da gerçek anlamda ‘Ahilik Teşkilatı’nın varlığındanda, (bir iki yorgun / bitkin yer ve meslek grubu dışında) bu teşkilatla ilgili yerlerden de, meslek gruplarından da söz etmek ne yazık ki mümkün değildir. Ahilik Teşkilatı ve ahiler birçok bölgemizde olduğu gibi yalnızca özel günlerde ve toplantılarda hatırlanmakta; Ahilik Teşkilatı’nın ve ruhunun yeniden canlanması için hiçbir çaba sarf edilmemektedir. Erzurum’da ahilikle ilgili pek çok yer bugün haritadan silinmiş durumdadır.

Son zamanlarda ahilikle birinci derecede ilgili olan ve kentsel dönüşüme kurban edilen Kevelciler, Hacı Cuma, hele de Mumcu semtinin / caddesinin adının ‘Barlar Sokak’ olarak anılır hâle gelmesi bunun acı örneklerindendir.

TÜRBE, HARABE HALDE

Ahi Duman Baba’nın Türbesi, (konuyla ilgili yetkililer / ilgililer yüz yüze ve basın yayın yoluyla defalarca uyarılmasına rağmen) halâ harabe hâldedir. Daha fazla vakit geçirilmeden Ahi Duman Baba / Ahi Tuman Baba Türbesi’nin restorasyonu ve konservasyonunun yapılarak ziyarete açılması gerekir.

Ahi Duman Baba’nın Türbesi’nin onarımı ve ziyarete açılması ‘Ahilik / Fütüvvet’ anlayışının ve bilincinin canlanmasına katkı sağlayacaktır.

ÖNERİLERE KULAK ASAN OLMADI

Erzurum’da Ahilik Teşkilâtı’nın tarihteki varlığına ve işlevine dikkat çekmek ve canlandırmak için Taş Ambarlar’ın 32 esnaf grubuna tahsis edilmesi de son derece anlamlı olacaktır. (Bu hususla ilgili olarak Prof. Dr. Semra Alyılmaz tarafından Erzurum Belediyesi Kültür AŞ. yetkilileriyle 2015, 2016, 2017 yıllarında birkaç kez görüşme yapılmış; ancak herhangi bir sonuç alınamamıştır.) Bursa başta olmak üzere ülkemizdeki diğer örnekler dikkate alınarak, Taş Ambarlar’a ‘Ahilik Uygulama Merkezi’ hüviyeti kazandırılmalıdır.” (devam edecek)

YORUMLAR

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.