KİMİ BİTKİ BİRİ BİRİYLE DOST, KİMİSİ DE DÜŞMAN!

ATATÜRK Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nesrin Astam Yıldız, alışık olduğumuz gelin-kaynana geçimsizliklerine benzer ilişkilerin bitkiler arasında da söz konusu olduğunu açıkladı.

Konuyla ilgili olarak erzurumdanhaberler.com’a bir değerlendirme yapan Nesrin Astam Yıldız, eski bilge çiftçilerin, biri birleriyle geçinemeyen 14 bitkiyi asla yan yana ekmediğini hatırlattı. Prof. Dr. Yıldız, geçimsiz bitkilerle ilgili olarak şunları yazdı:

TECRÜBELER, NAKLEDİLİYOR

Geleneksel tarımsal üretimde eski çiftçilerin bilgece tecrübelerini konu alan öneriler günümüze bazı aracılar tarafından nakledilmektedir.

‘İnsan evrenin içinde evren insanın içinde’ sözü, son derece anlamlı bir sözdür. Geçmişten bugüne atalarımız arasında çiftçi kökenli olanlar, kendi ölçeğinde tecrübelerini bir sonraki nesillere ileterek yol göstermektedirler. Bilimsel çalışmaların inişli çıkışlı olduğu göz önüne alınırsa, çekirdekten yetişen değerli çiftçi bilgelerimizin de önerilerini göz ardı etmemek gerekir. Bilakis onların öne sürdüğü tarımsal bulgulara ilişkin gerçeklik payını, uzun metrajlı çalışmalarla laboratuvarda serada arazide denemelerle araştırmak bize düşer…

Eski çiftçilerin tecrübelerini konu alan bir araştırmada, çiftçi bilgelerin tarımsal üretimde, bazı bitkilerin komşu bitki olarak ekildiği koşullarda, birbirleriyle geçimsizlik yaşadığından bahsedilir.

Bazı bitkiler birbirine sinerjistik (koşut) etki yaparken, diğer bir kısım bitkiler birbirlerine ne yazık ki karşıt etki yapmaktadır.

Bu nedenle bitkisel üretimde birbirlerine olumsuz etkisi olanlardan ziyade, müttefik bitkileri seçmenin, sürdürülebilir üretimde daha yararlı olacağına dair düşünceler söz konusudur.

Geleneksel üretim öncüsü olan ‘eski bilge çiftçiler’, 14 bitkiyi asla yan yana ekmemiş, bu bitkiler arasındaki ilişkilerin ‘düşmanca’ olduğuna dikkati çekmişlerdir.

İŞTE O BİTKİLER:

1. SOĞAN + BEZELYE; asla soğan ailesinin (arpacık ve sarımsak dahil) bezelye ile ekilmemesi gerektiğini iddia ediyorlar. Soğanların bezelye tohumunun (ve fasulye) büyümesini engelleyebileceğine inanıyorlar.
2. PATATES + DOMATES; Gelişmekte olan domates ve patateste rastalanan hastalıklar veya zararlılar birbirlerine yakın olmaları halinde yayılması kolaylaşmakta ve hızlanmaktadır
3. BİBER + FASULYE ; Biber ve fasulye antraknoz hastalığına duyarlıdır , yan yana ekildiğinde enfekte olmayı kolaylaştırdığını , bu hastalıkla yaprak ve meyvelerin siyah ve yumuşak lekeli olmasına neden olarak bitki verim ve kalitesini olumsuz etkilediğini iddia ederler
4. HAVUÇ + DEREOTU; genel olarak düşman bitkiler olarak bilinir ve bu konuda bilimsel çalışmalar devam etmektedir.
5. LAHANA + ÜZÜM; Belki de 2000 yıl öncesinden bilinen bir gerçek, lahanayla yanyana yetişen üzümlerin şarap kalitesinin olumsuz etkilendiği yönündedir..
6. CEVİZ + DOMATES; Ağaçların kökleri juglone adı verilen toksik bir kimyasal yayar.. Domates gibi yakınlarda büyüyen bitkilere bu toksik kimyasalı yayarlar. Domatesler aynı bahçede yetiştirilecekse, yataklarda veya saksılarda yetiştirilerek izole edilmelidir.
7. MARUL + BROKOLİ; Brokoli bitkilerinin geride bıraktığı kalıntılarda bulunan kimyasallara marulun duyarlı olduğu söyleniyor. Brokoliye komşu marul tohumu ekmek, tohum çimlenmesi ve büyümesini engelleyebilmektedir..

Günümüz literatürlerine göre de , Kötü komşu bitkiler şu şekilde sıralanabilir;

Adaçayı ile ; Salatalık, Kornişon

Bezelye ile ; Sarmısak, soğan, pırasa, patates ,fasulye, domates, maydanoz

Biberle ; Ispanak Brokoli; çilek ,turp, domates

Çilekle ; Brokoli, karnabahar , lahana

Fasulye ile ; Sarmısak, pırasa, yer lahanası, kırmızı pancar, rezene, bezelye, bodur fasulye, soğan.

Havuç ile ; dereotu, nane, patates ile kötü komşudur

DOST OLANLARI DA VAR

ARKADAŞ/ DOST bitkilere bir örnek vermeden geçmeyelim ; Birlikte dikilen “Üç Kardeş” ; “KABAK, MISIR VE FASULYEDİR.” Üç sebze birlikte mükemmel komşudur ve fevkalade uyumlu bir şekilde büyür: Mısır, fasulye için bir kafes, fasulye besin maddelerini toprağa geri döndürür ve kabağın geniş yaprakları toprak nemini malç gibi koruyarak yabani otları kontrol altına alır, engelller…

Özellikle, Son günlerde hobi bahçelerinde, şahsi seralarında yaygınlaşan ev tipi yetiştiricilikte bu ayrıntıların da dikkate alınması umuduyla…