ASALETİN İZİ GÖÇÜKTEN BİLE GÖZÜKÜYOR

HER yıl ekim ayının ikinci pazartesi günü kutladığımız Ahilik Haftası’nda ancak aklımıza getirebildiğimiz, günübirlik ve göstermelik bir kutlama sonrasında yeniden buzdolabına kaldırdığımız ve unuttuğumuz, Narmanlı Mahallesi’ndeki Ahi Toman Baba Türbesi ile çevresini kuşatan, viraneye dönmüş evlerden çekilen fotoğraflar, aynı zamanda bir asaletin resmini de gözler önüne serdi.

ASALETİN FOTOĞRAFI

Narmanlı Mahallesi’nde bulunan ve binaların arasında sıkışıp kalan, bakımsızlıktan, ilgisizlikten çöplüğe dönüşen Ahi Toman Baba Türbesi ile toprak damı çökmüş, viraneye dönüşmüş eski bir evin yıkıntıları arasından çekilen bir fotoğraf, Erzurum kültürü ve asaletini gözler önüne serdi. Damı çöken evin mutfağını yansıtan fotoğrafta, görüntüye yansıyan, oymalı ahşap bölümler, kırlanguc tavan ve bir çeşme dikkat çekiyor.

Çektikleri fotoğrafları erzurumdanhaberler’e ulaştıran yöre sakinleri, bu önemli yapılara el uzatılmasını istedi, bugüne kadar atılan nutuk ve ve yapılan vaadlerin sözden öte bir anlam taşımadığına dikkati çektiler. Bir “kültür ve medeniyetler şehri” olarak bilinen Erzurum’un değerlerinin ilgisizlik ve vurdumduymazlıktan birer birer yok olduğunu belirten vatandaşlar, konuyla ilgili olarak şunları söylediler:

SAHİP ÇIKILSIN

“- Narmanlı Cami’nin hemen arka kısmında bulunan, eski evlerin arasına kalmış Ahi Toman Baba’nın insanın içini burkan türbesi ile ilgili yazılır. Ahilik Haftası kutlamaları sırasında da Ahi Toman Baba gündeme gelir, adından övgüyle bahsedilir. O günlerde kazanlar dolusu pilavlar pişirilir, halka dağıtılır. Ama gelin görün ki, Ahi Toman Baba kimdir, özelliği nedir, yattığı mezar nerededir, o mezarın son durumu nasıldır kimse bilmez. Ahi Toman Baba’nın mezarını, görünte alınabilecek noktadan net görebilmek mümkün değil. Ama hemen yakınında, damı çökmüş bir eski Erzurum Evi’nin görüntüsü her şeyi özetliyor. O görüntü aynı zamanda kadim Erzurum Kültürü’nün, dolayısıyla asaletin, asil bir şehrin görüntüsüdür. Bu değerlere sahip çıkılmasını istiyoruz.”

AHİ TOMAN BABA İÇİN NE YAZMIŞ

Erzurum’un yetiştirdiği değerli tarihçilerden Muzaffer Taşyürek Hoca, Ahi Toman Baba Mezarı ile ilgili olarak önceki yıllarda şunları yazmıştı:

– Ahi Toman Baba’nın mezarı Narmanlı Mahallesi Dere Sokağı 9 numaralı, Veysel Kulbebi’nin evinin bahçesindedir. Türbeyi her tarafından evler sarmış adeta yutmuştur. Mahruti kısmı yıkılan türbe çukurda kalmıştır. Türbe Mehdi Abbas Kümbeti’ne benzer. İçinde dört sanduka vardır. İkisi küçük ve Selçuk tarzında taştandır. Birisinin üstünde ayet-el-kürsi yazılıdır. Adını ve vefat tarihini gösteren kısımlar okunamaz hale gelmiştir.

Türbenin hiçbir yerinde yapanı, yaptıranı ve burada yatanları gösteren kitabe yoktur. Ev sahibi ve yaşlılar bu türbenin (Ahi Baba Türbesi) olduğunu söylediler. (ahi) bir ad değil, burada yatanın içtimai yardım teşekkülü olan ahiliğe mensupluğunu gösteren bir vasıftır. Bu teşekkülün. Tarihi çok eskidir. Daha başka türbelere de halk Ahi baba türbesi dediğine ve farklı zamanlarda Erzurum’dan birçok ahi şeyhi gelip geçtiğine göre, yalnız bu vasıfla ad ve ölüm tarihi tespit edilemez.

Türbe iki buçuk metre kadar toprağın içine gömülmüştür. Bununda bir İlhanlı türbesi olduğunu kabul ediyoruz. Türbenin bulunduğu yer eskiden daha aşağı imiş sonra burası dolmuştur. İbni Batuha. 732 yılında M. 1331 Enzurum’a uğradığı zaman Ahi Toman’ın tekkesine inmiştir.

Bu şeyh yüz otuz yaşlarında imiş bu türbe acaba Ahi Toman’ın mıdır? Bu hususta bizi aydınlatacak hiçbir vesika yoktur. erzhaber